Vào những ngày đầu tháng 2, những người dân yêu chuộng hòa bình trên thế giới và nhân dân Việt Nam bất ngờ, tiếc thương khi nghe tin Bà Merle Evelyn Ratner – người bạn thủy chung của nhân dân Việt Nam qua đời vì tai nạn giao thông. Cuộc đời của bà, tình yêu của bà đối với Việt Nam đã chạm đến hàng triệu trái tim người Việt Nam, cổ vũ, khích lệ tinh thần đoàn kết quốc tế, vì hòa bình, hữu nghị của nhân dân thế giới.

 

Quang cảnh Lễ Tưởng niệm bà Merle Ratner do Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam tổ chức ngày 16/02/2024, tại Hà Nội

Merle Evelyn Ratner sinh ra trong một gia đình người Mỹ gốc Do Thái ở New York, được những người Việt gọi bằng cái tên trìu mến là “chị Mơ”. Vào cuối thập kỷ 60 của thế kỷ trước, phong trào phản đối cuộc chiến của Mỹ tại Việt Nam lên đỉnh điểm. Mới 13 tuổi và đang là học sinh, bà Merle khi ấy đã tích cực tham gia phong trào phản chiến và ủng hộ Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam. Dư luận Mỹ và thế giới không thể quên hình ảnh lay động lòng người khi một cô gái nhỏ bé người Mỹ trèo lên tượng Nữ thần Tự do vẫy cao lá cờ đỏ sao vàng với lời kêu gọi Mỹ chấm dứt cuộc chiến tranh sai lầm ở Việt Nam.

 

Bà Merle Evelyn Ratner và chồng

Đối với bà Merle, những ngày tháng tham gia phong trào phản chiến đã để lại những ký ức không thể nào quên, trong một cuộc phỏng vấn, bà nói: " Lần đầu tiên tới thủ đô Washington để tham gia biểu tình, tôi đi cùng một đoàn nha sĩ. Cuộc biểu tình đó thu hút được tới 1 triệu người tham gia và diễn ra ngay trước tòa nhà Quốc hội Mỹ. Một cuộc biểu tình khác ngay trước trụ sở Liên hiệp quốc ở New York cũng là một kỷ niệm đáng nhớ. Lần đó tôi đã cùng nhiều người Mỹ gốc Phi tiến hành biểu tình phản đối tội ác diệt chủng của Mỹ đối với nhân dân Việt Nam. Tôi đã bị bắt, ở đồn cảnh sát tôi từ chối nói tuổi thật của mình là mới 13 tuổi vì tôi không muốn được trả tự do mà muốn ở lại cùng với bạn bè.

Ngày 30/4/1975 Việt Nam thống nhất đất nước, đó không chỉ là ngày trọng đại của nhân dân Việt Nam mà còn là ngày vui chung của những người Mỹ tiến bộ yêu chuộng hòa bình. Chúng tôi có một tấm bản đồ và mỗi khi nhận được tin các bạn giải phóng được một địa danh, chúng tôi lại đánh dấu lên đó. Niềm hạnh phúc đã vỡ òa khi chúng tôi nhìn thấy lá cờ đỏ sao vàng phất cao trên nóc Dinh Độc lập. Chúng tôi cảm thấy rất sung sướng và hạnh phúc bởi vì chúng tôi nhận thấy, chiến thắng này là của nhân dân Việt Nam nhưng đồng thời cũng là chiến thắng của cả những người chống chủ nghĩa đế quốc trên toàn thế giới”.

Sau chiến tranh, bà Merle Ratner tiếp tục có nhiều nỗ lực vận động quốc gia nhằm thúc đẩy tiến trình bình thường hóa quan hệ Việt - Mỹ cũng như hỗ trợ cho nhiều hoạt động quốc tế của Việt Nam.

Bà là người đồng sáng lập và điều phối viên trong tổ chức "Vận động Cứu trợ và Trách nhiệm đối với Nạn nhân Chất độc Da cam Việt Nam - VAORRC" của khu vực New York. Bà đã không mệt mỏi vận động các tổ chức và cá nhân ủng hộ những nạn nhân chất độc da cam Việt Nam, kiện các công ty hóa chất của Mỹ, đồng thời kêu gọi chính phủ Mỹ có trách nhiệm bồi thường cho các nạn nhân Việt Nam. Trong nhiều năm qua, tổ chức của bà đã thu thập được hàng chục triệu chữ ký qua mạng để giúp các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam khởi kiện. Bà cũng là người trực tiếp tổ chức các chuyến đi cho các nạn nhân chất độc da cam và điôxin của Việt Nam đến Mỹ.

Trân trọng những tình cảm, cống hiến của bà Merle Ratner đối với Việt Nam, Đảng, Nhà nước và các tổ chức, đoàn thể của Việt Nam đã trao tặng bà nhiều phần thưởng cao quý, trong đó có: Huân chương Hữu nghị; Kỷ niệm chương Vì hòa bình, hữu nghị giữa các dân tộc; Kỷ niệm chương Vì sự phát triển của phụ nữ Việt Nam; Kỷ niệm chương Vì nạn nhân chất độc da cam…

Bà Merle Ratner (bên phải) trong một hoạt động ủng hộ hòa bình

Quỳnh Hoa LHVN